Eser Eski Ahit'te geçen Samson ve Delilah hikayesini konu alır. Hikayeye göre İsrailoğulları'ndan Samson bir aslanı tek başına yenebilecek, bir tapınağı kendi elleri ile yıkabilecek kadar güçlü bir kahramandır. İsrailoğulları ve Filistinliler arasında yıllar boyu süre gelen çekişmenin ortasında kişisel sebepleri de nedeniyle Filistinliler'in düşmanlığını kazanmıştır. Samson'u birçok kez öldürmeye çalışan Filistinliler hiçbir seferde başarılı olamamışlardır; çünkü Samson Tanrı tarafından bahşedilmiş muhteşem gücü ile her türlü saldırıya karşı koymakta, bir türlü öldürülememektedir. Bu şartlar altında Filistinliler Samson'un aşık olduğu kadın olan Delilah'yı kullanarak Samson'u ele geçirmeye karar verirler. Delilah'ya para teklif ederek Samson'un zayıf noktasını ortaya çıkarması istenir. Delilah öğrenmek için birçok sefer çabalasa da başarılı olamaz, her seferinde Samson onu kandırıp farklı zayıflıklar uydururarak onu yanıltır. Fakat en sonunda Delilah Samson'dan bir gün gerçeği öğrenir: Samson'un gücü Tanrı'ya adadığı ve hiç kesmediği uzun saç örgülerinden gelmektedir. Bunun üzerine Samson'a bir tuzak kuran Delilah, onunla birlikte olur ve o uyurken saçlarını keser. Bu şekilde yanındaki Tanrı desteğini kaybetmiş olan Samson gücünü yitirir, Filistinliler tarafından yakalanır, gözleri oyulur ve hapse mahkum edilir.
Eser bu hikayenin en can alıcı noktasını yansıtmaktadır. Delilah ile birlikte olmuş Samson, sevgilisinin dizlerinde huzur içinde uyumaktadır. Samson'un güçlü bedeninin Delilah'nın dizlerinde ne denli rahat ve huzurlu uzandığına ve Delilah'nın sol elinin şefkatle Samson'un sırtında nasıl yer aldığına dikkat edin. Delilah'nın hemen ardında yer alan kadın hikayede geçmeyen bir karakter olmasına rağmen resimde yer almıştır. Kim olduğuna dair net yorum yapılamasa da kendisinin bir kadın satıcısı olması olasılığı yüksektir. Delilah ve yaşlı kadının yüzlerinin duruş ve ifadeleri neredeyse birbirinin eşidir. Bu da Delilah'nın yaşlı kadının gençliğini, yaşlı kadının da Delilah'nın yaşlılığını gösterdiği şeklinde yorumlanabilir.
Samson'un saçlarını kesen Filistinli makası ve saç öbeğini tutan elini birbiriyle çapraz olacak şekilde tutmaktadır. Bu tutuş şekli aldatmacayı simgelemekte ve dolayısıyla Delilah'nın Samson'ı aldatmasına işaret etmektedir. Resimdeki bir başka simge ise arka plandaki nişte yer alan Venüs ve Eros heykelidir. Venüs (Yun.Mit. Aphrodite) aşkın tanrıçasıdır. Dolayısı ile burada Samson'ın düştüğü durumun sebebini - aşkın aldatıcılığını - açıklamaktadır.
Resmin sol tarafında yaşanan olaya ek olarak sağ kısımda hikayenin devamına işaret eden ikincil karakterler görünmektedir. Aralanmakta olan kapıdan birazdan Filistinli askerler içeri girecek ve güçsüz düşmüş olan Samson'ı yakalayacaklardır.
Eserin en çarpıcı noktalarından biri ışığın kullanımıdır. Resimde ışık tek bir nokta yerine ressam tarafından yerleştirilmiş 3 farklı ışık kaynağından dağılmaktadır. Biri Delilah'nın ardında yanan ateş, bir diğeri saçları kesen Filistinliye ışık veren yaşlı kadının elindeki mum (ki bu şekilde kadının resimde neden yer aldığına da bir açıklama oluşmuş oluyor), sonuncusu da kapıdan girmek üzere olan askerlerin ellerindeki meşalelerdir. Delilah'nın ardındaki ateşin Delilah ve Samson'ın vücutlarını, çarpıcı renkli kumaşları, desenli halıyı ve Samson'ın ayağını ne kadar zarif biçimde aydınlattığına dikkat edin. Aynı etki mum ışığının saçı kesen adamın yüzü ve ellerinde ve yaşlı kadının elinde de görülebilir. Dışarıdan gelen meşale ışığı ise askerlerin olduğu kısmı aydınlatıp vurgulamaktadır. Bu şekilde dışarıdan gelen ekibe de dikkat çekilmiş olmaktadır.
Notlar:
Yun.Mit: Yunan Mitolojisindeki karşılığı
Konum: Ulusal Galeri "National Gallery", Londra
Tarih: 1609-1610
Dönem: Barok
Alt Grup: Flaman Barok "Flemish Baroque"
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder