Atina Okulu "The School of Athens" - Raffaello

Atina Okulu günümüzde Vatikan Müzeleri içinde yer alan Papalık Odaları'ndan 'Stanza della Segnatura'nın bir duvarını kaplamaktadır. Bu freskin Raffaello'nun en büyük başyapıtlarından ve İtalyan Rönesansı'nın klasik ruhunu en somut haliyle yansıtan eserlerden biri olduğu kabul edilir. Raffaello bu esere başladığı sırada henüz hiç fresk deneyimi yoktur; fakat dikkat çekici üstün yeteneği dönemin Papası II. Julius'un onu tek başına tüm Papalık Odaları'nı süslemesi konusunda yetkili kılmasını sağlamıştır.

Resim, Rönesans'ın temel aldığı Klasik Yunan medeniyetinin en ünlü filozof ve bilim adamlarını bir araya toplamaktadır. Fakat geri plan olarak Klasik Yunan mimarisinden çok Roma dönemi mimari elemanları içeren bir bina resmedilmiştir. Kolonların her iki yanındaki devasa heykeller (Apollon ve Athena heykelleri) ve süslemeler Klasik Yunan sanatına aittir. Resimde ustaca kullanılan perspektif ögeleri - ardı ardına birbirini takip eden üç kemer, merdivenler, ön planda yerdeki geometrik desen - bir teleskop etkisi yaratarak seyircinin dikkatini tam ortadaki iki temel figüre çekmektedir. 

Resimde yer alan 59 figür rastgele yerleştirilmiş değildir. Sol kısımda müzik ve aritmetik ile ilgilenenler, sağ tarafta geometri ve astromonomi ile ilgilenenler, orta kısımda ise bu bilim dalları ile erişilmiş yüksek seviye bilgi üzerine çalışan bilim adamları/filozoflar bulunmaktadır. Eserdeki tüm figürlerin anlamı ve hikayesi vardır, fakat burada sadece önemli figürleri inceleyeceğiz. Bunun için de yukarıdaki numaralandırılmış versiyondan faydalanacağız:

1 & 2) İlk iki figür Klasik Yunan Felsefesinin iki çok önemli karakteri Platon ve Aristoteles'tir. Platon yaşlı görünümlü, çıplak ayaklı bir bilge görüntüsünde resmedilmişken; öğrencisi Aristoteles, Platon'dan bir adım daha önde resmedilmiş ve iyi giyimli, olgun bir adam olarak gösterilmiştir. Platon'un elinde eseri Timaeus'u, Aristoteles'in elinde ise meşhur Ethics eserini görebiliriz. Bu iki karakter basit hareketlerle kendi felsefeleri olan fikircilik "idealism" ve gerçekçilik "realism"e işaret etmektedirler. Platon yukarıyı gösteren eli ile bilginin tüm kaynağı olarak gökleri (Platon'a göre çevremizde gördüklerimiz sonsuz ve değişmez bir gerçekliğin yansımasıdır), Aristoteles ise yere dönük eli ile bilginin tüm kaynağı olarak yeryüzünü (Aristoteles'e göre asıl gerçeklik görüp dokunabildiğimiz gerçekliktir) göstermektedir. Platon figürü Raffaello'nun yaşadığı dönemde çok meşhur olan Leonardo da Vinci'nin yüzünü temel alarak tasarlanmıştır.

3) Zeytin yeşili tunik içinde görülen bilgin Sokrates'tir. Sokrates'in hemen yanında dinleyicilerine felsefesini açıklayan el işaretleri yaparken görürüz.

4) Resmin sağ alt kısmında yer alan figür Pisagor'u temsil etmektedir. Elindeki  deftere yazmakta olan Pisagor'un hemen önünde yer alan küçük tabloda ise Pisagor'un müzik ve matematik üzerine teorilerini görebiliriz.

5) Merdivenlerin hemen ucunda masasına dayanmış düşünen adam Heraklit'tir. Bu figürün özellikle Michelangelo'dan esinlenilerek oluşturulduğu düşünülmektedir. Raffaello'nun Papalık Odaları'nı boyadığı dönemde Michelangelo da hemen yakındaki Sistin Şapeli tavanı üzerinde çalışmaktadır. Tavan fresklerinin bir yarısı tamamlandığında seyircilere gösteri amaçlı açılır. Bu fırsattan yararlanarak eseri görmeye giden Raffaello, gördükleri karşısında hayrete kapılır. Michelangelo'nun üstün yeteneğinden çok etkilenen Raffaello, tamamlanmış eserine sonradan bu Heraklit figürünün eklemeye karar verir, ve onu da Michelangelo'nun görüntüsünde resmeder.

6) Merdivenlere gelişigüzel uzanmış elindekini inceleyen kişi Diyojen'dir. Bilindiği üzere Diyojen Atina sokaklarında içinde yaşadığı bir fıçıdan başka bir varlığa sahip değildir; ve kendisi ile karşılaşan Büyük İskender'e  güneşini kesip gölge etmemesinden başka bir lütuf istemediğini belirtmiştir.

7) Eserde tam solda yer alan Pisagor'un tam sağdaki dengeleyici figürü Öklid'dir. Öklid çevresindeki öğrencilere yerdeki tablo üzerine eğilmiş şekilde teorisi açıklamaktadır. Öklid figürünün dönemin en ünlü mimari Bramante'nin görüntüsünü yansıttığı düşünülmektedir.

8 & 9) Bu iki figür Zerdüşt "Zoroaster" ve Batlamyus'u "Ptolemy" simgelemektedir. Zerdüşt gökyüzü (astronomi) ile, Batlamyus ise yerbilimleri (coğrafya) ile ilgilenmiştir. Ellerindeki küreler gökyüzü ve yeryüzüne simgelemektedir. Batlamyus'un Raffaello zamanına kadar yapılmış herhangi bir büstü olmadığı için arkadan görünür şekilde resmedilmiştir.

Diğer figürleri ise kısaca özetleyecek olursak:
10) Protogenes (Il Sodoma, Perugino veya Timoteo Viti)
11) Apelles, Antik Yunan ressamı (Raphael'in kendi portresinin görüntüsündedir ve resimde seyirciye doğru bakan tek figürdür)
12) Plotinus (ünlü heykeltıraş Donatello'dan esinlenerek resmedildiği düşünülmektedir)
13) Aeschines veya Xenophon
14)  Antisthenes, Xenophon veya Timon
15) Alcibiades veya Büyük İskender
16) Citium'un Zenosu
17) Epicurus
18) Boethius, Anaximander veya Empedocles
19) Averroes
20) Hypathia - İskenderiye'de felsefe, matematik ve astronomi profesörü olan Hypathia, resimdeki tek kadın figürdür. Papa'nın resimde bu figüre karşı çıkacağına inanarak Raffaello bu koyu tenli Mısırlı figürü açık tenli ve yüz hatları Papa'nın yeğenine benzeyecek şekilde çizmiş ve figürlerin arasına yerleştirerek bir miktar kamufle etmiştir.
21) Parmenides

Eserin en çarpıcı noktası Rönesans'ın çıkış noktalarından biri olan Klasik Yunan Felsefe/Bilim/Sanat'ına dair birçok önemli ismi/kavramı bir araya getirmedeki başarıdır. Resimle ilgili geride kalan hiç bir açıklayıcı belge olmamasından dolayı figürlerin büyük kısmı üzerinde yüzyıllarca kesin yargılara varılamamıştır. Fakat, eser konusunda varılacak en kesin yargı, Raffaello'nun hem döneminde hem de sonrasında yüzyıllar boyu sürecek bir etki yaratan tekniği, anlatım tarzı ve özgün yeteneğini en güzel yansıtan yapıtlarından biri oluşudur.

Tarih: 1509-1510
Konum: Stanza della Segnatura - Papalık Odaları "Apostolic Palace", Vatikan
Dönem: Rönesans
Alt Grup: Yüksek Rönesans "High Renaissance"