Olympia - Manet

Manet'nin bu eseri 1865'te Paris'te ilk kez görücüye çıktığında büyük sansasyona sebep olmuş ve ciddi ölçüde olumsuz tepki almıştı. Dönemin tutucu eleştirmenleri eseri bayağı, hatta ahlaksız bulmuştu. Eser Tiziano'nun Urbino Venüsü "Venus of Urbino" (bknz. Urbino Venüsü "Venus of Urbino" - Tiziano) eserinden esinlenilerek yapılmış bir eserdi. Fakat, Tiziano'nun ilk bakışta oldukça benzer görünümlü eseri bir başyapıt sayılırken Manet'nin Olympia'sında bu kadar tepki çeken neydi?

Urbino Venüsü "Venus of Urbino" - Tiziano (1538)

Tiziano'nun eseri dışında geçmişte birçok benzer eserde uzanan çıplak kadın (bazen bir tanrıça, bazen ise bir odalık olarak) ve yanında görünen hizmetçi figürüne rastlayabiliriz. Oysa, bu tür resimlerden farklı olarak, Olympia müşterisini bekleyen üst sınıf bir fahişenin resmiydi.

Dönemin tutucularını şoka uğratan Olympia'nın çıplaklığı veya yanındaki giyinik hizmetçi ile arada yaratılmış ağır kontrast değildi. Olympia'nın seyirciye doğru agresif bakışı ve resimdeki ayrıntılar onun fahişe/metres kimliğini açığa çıkarıyordu. Oysa bu kimliğe rağmen resimdeki birçok ayrıntı zenginlik ve üst sınıf erotizmin göstergesidir. Olympia'nın saçındaki orkide, inci küpeleri, bileziği ve üzerine uzandığı doğu işi şal dikkati çeken bu tip ögelerdir. Boğazında yer alan siyah bağ beyaz vücudu ile ciddi bir zıtlık oluştururken, teki ayağından çıkarılıp atılmış terlik buram buram cinsellik kokan atmosferi beslemektedir.

Başka ayrıntılar da dikkate alındığında Tiziano'nun Venüs'ü ile aradaki farklar daha da belirginleşmektedir. Tiziano'nun Venüs'ü zarif bir şekilde cinsel bölgesini kapatırken Olympia aynı bölgeyi kendinden emin ve cesur bir tavırla duran eli ile korumaktadır. Bu duruş ile bağımsızlığını ilan ederken ortama ve seyirciye hakimiyetini de vurgular. Olympia seyirciye "Kendimin tek sahibi benim. Sadece ben izin verdiğimde, benim sunduğum kadarını (vücudumu) satın alabilirsiniz" der gibidir.

Urbino Venüs'ü ile farklardan biri de kösedeki evcil hayvan figürüdür. Manet, Urbino Venüsü'nde yer alan sadakat simgesi köpeği değiştirmiş, onun yerine fahişeliğin simgesi bir kara kedi koymuştur. Üstelik, köpek huzur icinde uyuklamakta, fakat kedi saldırgan bir duruş sergilemektedir.

Olympia, hizmetçisi tarafından kendine sunulan çiçekleri umursadan görmezden gelmektedir. Çiçeklerin bir müşteriden geldiğini düşünebiliriz. Bazı  yorumlara göre tam o anda Olympia habersizce kapıyı açıp içeri dalan müşterisine bakmaktadır.

Manet'nin geniş ve hızlı fırça darbeleri resimde ciddi bir gerçeklik yaratmaktadır. Bu teknik sayesinde pürüzsüz ve idealize bir güzellik tanrıçası yerine, kusurları ile gerçek bir kadını gözlerimizin önüne taşır. Resmin etkileyici yanı bir klasik idealden yola çıkıp onu kendi isteğine göre çarpıtarak yeni bir güzellik anlayışı yaratma çabasındadır. Varlık, zarafet ve güzellik simgeleri ile son derece "ahlaksız" ve ideal dışı bir konuyu sentezlemek Manet'nin cüretkarlığını açıkça ortaya koyar.

Kendinden sonraki birçok ressamın çalışmalarını etkileyen ve onlara esin kaynağı olan Manet'nin Olympia'sı sanat tarihinin ilk avangart çıplağı olarak kabul edilir. Ayrıca eser, Manet'nin diğer iki ünlü tablosu Kırda Öğle Yemeği (1863) ve Folies-Bergère'de Bir Bar (1881) ile birlikte modernizmin simgesi kabul edilir.

Konum: Orsay Müzesi "Museé d'Orsay", Paris
Tarih: 1863
Dönem: 19. Yüzyıl
Akım: Gerçekçilik "Realism"